روده‌ی کوچک با وجود نقش مهمی که در هضم و جذب مواد غذایی، اغلب از نگاه ما پنهان می‌ماند. اما وقتی نشانه‌های خاموشی مثل نفخ مداوم، درد شکم یا کاهش وزن بی‌دلیل ظاهر می‌شوند، شاید زمان آن رسیده باشد که نگاهی دقیق‌تر بیندازیم. سرطان روده‌ی کوچک گرچه نادر است، اما می‌تواند ساکت و بی‌صدا، سلامت ما را تهدید کند. شناخت زودهنگام علائم، کلید نجات است. با ما همراه باشید.
سرطان روده کوچک چیست؟
سرطان روده کوچک زمانی اتفاق می افتد که سلول های روده کوچک دچار تغییرات غیر طبیعی شده و رشد بی رویه آنها منجر به ایجاد توده یا برآمدگی به نام تومور می گردد.
روده کوچک، لوله بلندی است که مسئولیت جذب مواد مغذی از غذا و انتقال غذا از معده به روده بزرگ را بر عهده دارد. این عضو از سه بخش تشکیل شده است:
- دئودنوم (دوازدهه یا اثنی عشر): اولین بخش روده کوچک که غذای هضم شده را از معده دریافت می کند.
- ژژنوم: قسمت میانی روده کوچک.
- ایلئوم: آخرین و طولانی ترین بخش روده کوچک که مسئول انتقال مواد زائد به روده بزرگ می باشد.
انواع سرطان روده کوچک
دسته بندی سرطان روده کوچک بر اساس سلول های درگیر تعیین شده و معمولاً شامل موارد زیر است:
آدنوکارسینوما:
این نوع سرطان از سلول های اپی تلیال ناحیه دئودنوم (اثنی عشر) که سطح داخلی روده کوچک را پوشانده اند، آغاز می شود.
سارکوم:
منشأ این نوع سرطان از بافت همبند می باشد. تومورهای استرومای دستگاه گوارش (GIST)، سلول های عصبی هر نقطه ای از روده کوچک را درگیر کرده و لئیومیوسارکوم نیز از سلول های عضلانی دیواره روده کوچک (اغلب در ایلئوم) منشأ می گیرد.
تومورهای نورواندوکرین (NET):
این نوع تومورها در سلول های نورواندوکرین روده کوچک شکل گرفته و محل بروز آن ها در اغلب اوقات، ایلئوم است.
لنفوم:
در بافت لنفاوی روده کوچک به وجود آمده و معمولاً در ژژنوم رخ می دهد. لنفوم غیر هوچکینی در نوع خاصی از گلبول های سفید خون به نام «لنفوسیت ها» آغاز می شود.
شیوع سرطان روده کوچک
سرطان روده کوچک بیماری نادری است که تعداد کمی از افراد را تحت تأثیر قرار می دهد. به طور میانگین، سالانه حدود ۵۳۰ نفر در استرالیا به این بیماری مبتلا می شوند (معادل حدود 2% جمعیت). احتمال بروز این سرطان در مردان بیشتر از زنان بوده و اغلب در افراد بالای ۶۰ سال مشاهده می شود.
علائم سرطان روده کوچک
از آنجایی که نشانه های سرطان روده کوچک ممکن است خیلی عمومی و مشابه دیگر مشکلات گوارشی باشند، تشخیص سرطان روده کوچک معمولاً آسان نیست! در برخی موارد، فرد مدت ها متوجه حضور مشکل نشده و علائم به بیماری های دیگری نسبت داده می شوند.
برخی از رایج ترین علائم این بیماری عبارتند از:
- درد شکمی یا احساس ناراحتی در ناحیه شکم
- کاهش وزن بی دلیل و ناخواسته
- وجود توده یا برجستگی در شکم
- مشاهده خون در مدفوع یا روی دستمال توالت
- تغییر در الگوی مدفوع، مانند اسهال یا یبوست
- حالت تهوع یا استفراغ
- احساس خستگی و ضعف مداوم، که اغلب به علت کم خونی رخ می دهد
- زرد شدن پوست و سفیدی چشم ها (یرقان)
عوامل خطر
در بیشتر موارد، علت اصلی ابتلا به سرطان روده کوچک مشخص نیست. با این وجود، برخی عوامل وجود دارند که احتمال بروز این بیماری را بالا می برند. مثلاً بعضی از سرطان های روده کوچک ممکن است در بیماران مبتلا به «کرون» یا «سلیاک» دیده شوند. همچنین بر اساس تحقیقات انجام شده، مصرف زیاد چربی و پروتئین حیوانی (به ویژه گوشت قرمز و گوشت های فرآوری شده) می تواند شانس ابتلا به این نوع سرطان را افزایش دهد.
در کنار این موارد، برخی بیماری های ارثی و نادر نیز می توانند زمینه ساز این سرطان باشند. از جمله این بیماری ها می توان به پولیپوز آدنوماتوز فامیلی (FAP)، سندرم لینچ (که به نام سرطان کولورکتال غیر پولیپی ارثی یا HNPCC هم شناخته می شود)، سندرم پوتز–جگرز (PJS) و فیبروز کیستیک (CF) اشاره کرد. علاوه بر این، ابتلا به نوع خاصی از نئوپلازی های اندوکرین متعدد (MEN 1) نیز می تواند باعث افزایش احتمال ایجاد تومورهای نورواندوکرین روده کوچک شود.
تشخیص سرطان روده کوچک
اگر پزشک مشکوک به سرطان روده کوچک شود، ابتدا یک معاینه جسمی انجام داده و سپس، برخی آزمایش ها و بررسی های اولیه را تجویز می کند. اگر نتایج اولیه، احتمال ابتلا به سرطان روده کوچک را تأیید کند، پزشک برای آزمایشات دقیق تر شما را به یک متخصص ارجاع خواهد داد.
درمان سرطان روده کوچک
معمولاً یک تیم پزشکی متشکل از چند متخصص مختلف (تیم چند رشته ای یا MDT) وظیفه درمان شما را بر عهده می گیرند. این تیم می تواند شامل جراح، فوق تخصص گوارش، انکولوژیست (متخصص درمان سرطان)، کارشناس تغذیه و دیگر اعضای تیم درمان باشد.
برای انتخاب روش مناسب درمان، باید حتماً با پزشک معالج خود مشورت کنید. انتخاب بهترین روش به عوامل زیر بستگی دارد:
- نوع دقیق سرطان
- محل قرارگیری تومور در بدن
- اینکه سرطان تا چه حد پیشرفت کرده (استیج بیماری)
- سن، وضعیت جسمی و سلامت عمومی شما
- ترجیحات شخصی شما
جراحی سرطان روده کوچک
درمان اصلی سرطان روده کوچک معمولاً شامل جراحی و شیمی درمانی است. گاهی اوقات، برای پیشگیری از ترشح هورمون ها و مواد شیمیایی، دارو تجویز می شود. با توجه به شدت بیماری شما، این روش های درمانی می توانند به تنهایی یا در کنار هم در دستور کار قرار بگیرند.
بعد از درمان (به خصوص اگر تحت عمل جراحی قرار گرفته باشید)، شاید مدتی طول بکشد تا بدن شما خودش را با تغییرات هضم و جذب غذا یا عملکرد روده تطبیق دهد. این تغییرات موقتی یا پایدار هستند و در بعضی موارد نیز به کمک و راهنمایی تخصصی نیاز دارد. اگر بعد از درمان با مشکل یا علائم خاصی مواجه شدید، حتماً با پزشک خانواده، متخصص، پرستار یا کارشناس تغذیه مشورت کنید.
بسیاری از بیماران، برای کاهش استرس و حفظ آرامش بیشتر از درمان های تکمیلی در کنار درمان های اصلی استفاده می کنند. روش هایی مثل مدیتیشن، مشاوره یا روش های ریلکس کردن، می توانند به بهبود شرایط زندگی، روحیه، استرس و اضطرابتان کمک کنند.
منبع: cancervic.org.au
